ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ - ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ - ਕਹਾਣੀ – ਭਾਗ ਸੱਤਵਾਂ

ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ
ਕਹਾਣੀ

ਭਾਗ ਸੱਤਵਾਂ

"ਡੈਡ ਤੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਸੱਚ ਦਸਦਾ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਈ ਕੁਝ ਸਮਝਦਾ ਹਾਂ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਨਿਆਣਾ ਨਾ ਸਮਝੋ ਪਰ ਤੁਹਾਡੀ ਝੂਠੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਤੇਰੀ ਕੋਈ ਫਰੈਂਡ ਹੈ, ਆਈ ਡੋਂਟ ਰਿਅਲੀ ਕੇਅਰ, ਮੇਰੇ ਤੇ ਅਸਰ ਤੁਹਾਡੇ ਅਮਲਾਂ ਤੋਂ ਹੈ ਆਈ ਮੀਨ ਯੂ ਲਿਵ ਫਾਰ ਨਥਿੰਗ। ਆਪਣੀ ਹੀ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹੋ ਦੂਜੇ ਦੀ ਸੁਣਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਤਾਂ ਪਰਵਾਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਨਜ਼ ਵਿਚ ਹੈ। ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਜੰਮੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ, ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਫਿਰ ਸੋਚਦੇ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਨਿਆਣਾ ਹਾਂ। ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਇਤਨੀਆਂ ਵਡੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਿਵੇਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਜੋ ਡਰਾਮੇ ਤੁਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਉਹ ਇਤਨੇ ਹਾਸੋ-ਹੀਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਤਰਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਸਾਲ ਦਾ ਨਿਆਣਾਂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਪੰਮੀ ਕਹਿੰਦਾ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਨਿਊਜ਼ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਹਾਸੋ-ਹੀਣੀ ਗੱਲ ਦਾ ਉੱਤਰ ਅਸੀਂ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਕਿਡਜ਼ ਨੂੰ ਕੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਡੂ ਵਟ ਐਵਰ ਯੂ ਬਲੀਵ, ਮੈਂ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗਾ ਜ਼ਾਲਮ ਨਹੀਂ ਕਿ ਆਪਣੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਥੋਪਾਂ।"ਨਵੀ ਦੇ ਚੁੱਪ ਕਰਨ ਤੇ ਮੈ ਉਸ ਵਲ ਵੇਖਿਆ। ਇਹ ਤੇ ਮੇਰਾ ਬੇਟਾ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੀ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਬੇਟਾ ਇਤਨੀਆਂ ਸਿਆਣੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?
"ਤੇ ਇਹ ਜੋ ਮੇਰੀ ਕੱਖਣਾਂ ਪੁੱਟੀ ਜਾਨੈ?"
"ਇਹ ਜੇ ਮੈਂ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਤੁਹਾਡਾ ਖ਼ਰਚ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੋ। ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਨੂੰ ਜਾਣੋ। ਸਾਡਾ ਵੀ ਕੋਈ ਆਪਣਾ ਹੀਰੋ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਪਾੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹਦੇ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ। ਘਟੋ ਘਟ ਮੈਨੂੰ ਹੀ ਪੁੱਛ ਲਵੋ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਫੈਸਲੇ ਕਰਨੇ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਭਾਵੇਂ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਲੌਜ਼ਿਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਜੋ ਰੈਪਰ ਦਾ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ, ਇਹਦੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੁਣੋ। ਸੋਚੋ ਕਿ ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਇਹ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਉਂ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਇਹ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁਰਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵੇਖਣ-ਸੁਣਨ ਦੀ ਇੱਕ ਆਪਣੀ ਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਸਾਈ ਹੋਈ ਹੈ।"
"ਟੂਪੈਕ ਜਿਸਦਾ ਤੁਸੀਂ ਪੋਸਟਰ ਪਾੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਉਹ ਪਤਾ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ?"
"ਕੀ" ਮੈ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵਸ ਪੁੱਛਿਆ ਤੇ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਟੂਪੈਕ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਨਵੀ ਨੂੰ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
"ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਹਰ ਕੋਈ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਵੱਖਰੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਲੜ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਗ਼ਲਤ ਹੈ ਪਰ ਸੁਪਨੇ ਅਸਲੀਅਤ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੁੱਤੇ ਹੋਏ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸਿਰਫ਼ ਸੁਪਨੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਐਕਟਿੰਗ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਕਾਰਣ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।"
ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਜਾਣਕੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਲ ਪਾਟੇ ਹੋਏ ਪੋਸਟਰ ਦਾ ਟੂਪੈਕ ਕੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ਮੇਰੀ ਹੈਰਾਨੀ ਤਾਂ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ ਸੀ ਕਿ ਨਵੀ ਟੂਪੈਕ ਦੀ ਇਹ ਸਾਰੀ ਫਿਲਾਸਫੀ ਮੈਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੁਭਾਵਿਕ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਸਨੇ ਕਿਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੇ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਜਜ਼ਬ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ।
"ਨਵੀ" ਮੈਂ ਲਾਡ,ਮਾਣ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ।
"ਯੈੱਸ ਡੈਡ"
"ਬੇਟਾ ਤੈਨੂੰ ਤੇ ਇਤਨੀ ਪੰਜਾਬੀ ਆਉਂਦੀ ਨਹੀ।"
"ਆਈ ਨੋ ਡੈਡ, ਪਰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਤੂੰ ਮੈਡ ਹੋਕੇ ਪੋਸਟਰ ਪਾੜਿਆ ਸੀ, ਮੈਂ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਤੈਨੂੰ ਤੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਹੀ ਦਸਾਂਗਾ ਪਰ ਦਸਾਂਗਾ ਉਦੋਂ ਜਦ ਤੂੰ ਸੁਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਵੇਂਗਾ। ਇਸੇ ਲਈ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਹਫਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਹਾਰਡ ਟਾਈਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਹੋਰ ਸੁਣੋ ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਉਹ ਕੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ?"
"ਮੈਂ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਬੇਟੇ।"
"ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਦੁਨੀਆਂ ਬਦਲ ਦਿਆਂਗਾ ਪਰ ਮੈਂ ਦਾਹਵਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਦਿਮਾਗਾਂ ਨੂੰ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰ ਦਿਆਂਗਾ ਤੇ ਉਹ ਦਿਮਾਗ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਬਦਲ ਦੇਣਗੇ। ਮੈਂ ਕਸਮ ਖਾਂਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ, ਮੈਂ ਕਦੇ ਵੀ ਰੈਪਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ। ਬਜਾਇ ਰੈਪਰ ਬਣਨ ਦੇ ਮੈਂ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਬਣਦਾ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੇਰੀ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਰੈਪਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।"

ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਕਾਰ ਡਰਾਈਵੇ 'ਚ ਪਾਰਕ ਕਰ ਕੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅੱਜ ਸਵੇਰ ਦਾ ਹੀ ਝੜ ਜਿਹਾ ਸੀ, ਵਿਚੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੂੰਦਾ-ਬਾਂਦੀ ਹੋਈ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਚਲਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਸੀ। ਕਾਰ ਲੌਕ ਕਰਦਿਆਂ ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਫਰੰਟ ਯਾਰਡ ਵਿਚਲੇ ਦਰਖਤ ਦੀਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਲਟਕੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ ਮੰਗ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਬੇਜਾਨ ਟਾਹਣੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਲੱਦਿਆ ਬੇਜਾਨ ਬੋਝ ਉਤਾਰਿਆ ਜਾਵੇ ਪਰ ਮੈਂ ਬੇਧਿਆਨੇ ਹੀ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮੀਂ ਲੰਘੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਬੇਧਿਆਨੀ ਨੂੰ ਦਰਖ਼ਤ ਨੇ ਬਦੋਬਦੀ ਟੁੰਬ ਲਿਆ। ਨਵੀ ਤੇ ਅੰਦਰ ਚਲਾ ਗਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਗੈਰਾਜ ਵਿਚੋਂ ਵੱਡਾ ਕੈਂਚਾ ਚੁੱਕ ਲਿਆਇਆ। ਅੰਦਰੋਂ ਮਨੂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਟਾਹਣੀਆਂ ਕੱਟਦਿਆਂ ਵੇਖਕੇ ਸਲੀਪਰ ਪਾਏ ਤੇ ਪੇਪਰ ਦਾ ਗਾਰਬੇਜ਼ ਬੈਗ ਲੈਕੇ ਆ ਗਈ। ਅਸੀਂ ਦੋਵਾਂ ਰਲਕੇ ਘੰਟੇ ਕੁ ਵਿਚ ਹੀ ਦਰਖ਼ਤ ਨੂੰ ਹੌਲਾ ਫੁੱਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਰਖ਼ਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਤੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਦਰਖ਼ਤ ਨੂੰ ਖਲੁਸ਼ ਵੇਖਕੇ ਅੰਦਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਬੂੰਦਾ-ਬਾਂਦੀ ਫਿਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

"ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਕਹਿੰਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ।" ਮਨੂ ਨੇ ਕਿਹਾ।
"ਨਹੀਂ ਤਾਂ" ਮਨੂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੌਖਲਾ ਹੀ ਚੜ੍ਹਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ। ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਉਹ ਐਵੇਂ ਹੀ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਸੁਆਲ ਕਰ ਦਿੰਦੀ। ਜੇ ਤੇ ਗੱਲ ਤੁਰ ਪਏ ਤਾਂ ਠੀਕ ਵਰਨਾ ਅਗਲਾ ਸੁਆਲ ਉਸਤੋਂ ਵੀ ਅਜੀਬ ਹੁੰਦਾ। ਮੈਂ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਇਹ ਹੁਣ ਕੀ ਕਹੇਗੀ?
"ਜੀ ਤਿੰਨ ਵਜ਼ੇ ਕਰਿਸ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆ ਸੀ।"
" ਕਿਉਂ ਕੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਹੁਣ?"
"ਬੱਸ ਕਹਿੰਦਾ ਸਭ ਠੀਕ-ਠਾਕ ਹੈ, ਕੋਈ ਪਰਾਬਲਮ ਹੀ ਨਹੀਂ।"
"ਐਵੇਂ ਮੋਟੀਆਂ ਸੈਲਰੀਆਂ ਕੁੱਟੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਹੋਰ ਕੀ।"
"ਕੋਈ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਟਾਈਮ ਦਿੱਤਾ?"
"ਹਾਂ ਕੱਲ ਆਵੇਗਾ ਦੋ ਵਜੇ। ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਨਵੀ ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਨਾਰਮਲ ਹੈ।"
"ਹਾਂ ਇਸ ਗਲੋਂ ਤਾਂ ਉਹ ਠੀਕ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਪਰਾਬਲਮ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਹੈ।"
"ਪਿੱਛਲੀ ਵਾਰ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੀ ਹੋ ਗਏ ਸੀ। ਨਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਵੀ ਐਮਬੈਰੱਸ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।"
"ਮੇਰੀ ਗ਼ਲਤੀ ਸੀ।"
"ਪਰ ਉਦੋਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਸੀ, ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਹੈ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹਾਂ, ਉਹ ਗ਼ਲਤ ਸੀ। ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਨਵੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛਦਾ ਸੀ ਬਿਗੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਐਲਬਮ ਸੁਣੀ ਕਿ ਨਹੀ? ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਅਸੀਂ ਨਵੀ ਨੂੰ ਹਟਾਉਂਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਉਹ ਉਸੇ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਕੈਸਾ ਸ਼ੋਸ਼ਲ ਵਰਕਰ ਹੈ ਉਹ? ਫਿਰ ਕਹਿੰਣਾ ਲੱਗਾ ਗਰੇਡ ਨੌ ਵਿਚ ਮੋਸਟਲੀ ਬੱਚੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦਿਸ ਇਜ਼ ਜਸਟ ਨਾਰਮਲ। ਅਸੀਂ ਭਲਾ ਨੌਵੀਂ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ?"
"ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਤੂੰ ਨੋਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਨਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਫਰੈਂਡਲੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹ ਆਈਸ ਹਾਕੀ ਦੇ ਪਲੇਅਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ। ਕਿਹੜਾ ਪਲੇਅਰ ਕਿਤਨੇ ਦਾ ਟਰੇਡ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੰਮ ਦੀ ਗੱਲ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਆਪਣਾ ਟਾਈਮ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਚਲਦਾ ਬਣਿਆ।"
"ਬੱਸ ਮੇਰੀ ਜਾਨ, ਇਹੋ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੈ ਜੋ ਤੇਰੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ।"
"ਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਕਿਹੜਾ ਇਨਕਲਾਬ ਆ ਗਿਆ?"
"ਇਨਕਲਾਬ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰ ਇੱਕ ਮਾਸੂਮ ਜਿਹੀ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਨਿਆਣੇ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਐਵੇਂ ਆਪਣੀਆਂ ਦੇਸੀ ਸਕਲੌਜੀਆਂ ਹੀ ਨਹੀ ਘੋਟੀ ਜਾਈਦੀਆਂ। ਅੱਜ ਨਵੀ, ਮੈਨੂੰ ਕਾਰ ਵਿਚ ਕੁਝ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਨੁਹਾਰ ਅਗਲਵਾਂਢਿਉਂ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਪਾਲਣ ਦਾ ਕੋਈ ਪਿੱਛਲਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।"
"ਹੈ! ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੈਂ ਕੀ ਸੁਣ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਉਹ ਕਲਚਰ, ਉਸਦਾ ਕੀ ਬਣੇਗਾ?"
"ਉਸਦਾ ਵੀ ਬਣੇਗਾ, ਜ਼ਰੂਰ ਬਣੇਗਾ ਪਰ ਬਣੇਗਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਲੇਟਸਟ ਮਾਡਲ ਦੀ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠੋਗੇ।"
"ਇਹ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਜਿਹੀਆਂ ਕੀ ਪਾਈ ਜਾਂਦੇ ਹੋ?"
"ਨਵੀ, ਉਏ ਨਵੀ, ਕੰਮ ਡਾਊਨ।" ਮੈਂ ਮਨੂ ਦੀ ਗੱਲ ਦੇ ਜੁਆਬ ਵਿਚ ਨਵੀ ਨੂੰ ਅਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ।
"ਯੈਸ ਡੈਡ।"
"ਨਵੀ ਆਪਣੀ ਮੌਮ ਨੂੰ ਦੱਸ ਜਦੋਂ ਟੂਪੈਕ ਨੂੰ ਦੂਸਰੀ ਵਾਰ ਸ਼ੌਟ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਦੋਂ ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੀ?" ਨਵੀ ਮੇਰੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਵੱਲ ਦੇਖਦਾ ਹੋਇਆ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਸੰਜੀਦਾ ਹਾਂ ਜਾਂ ਟੂਪੈਕ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜਾਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਹਾਂ।
"ਹਾਂ ਡੈਡ, ਟੂਪੈਕ ਵਾਜ਼ ਸ਼ੌਟ ਟੂ ਡੈਥ ਇੰਨ ਬੀ.ਐਮ.ਡਬਲਯੂ. ਸੀਡਾਨ।" ਨਵੀ ਕਹਿ ਕੇ ਸੋਫੇ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਮੌਮ ਹੈਰਾਨ ਸੀ।
ਮੈਂ ਕਿਹਾ, "ਨਵੀ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਤੇਰੀ ਮੌਮ ਨੂੰ ਟੂਪੈਕ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਪਤਾ। ਨਾ ਹੀ ਰੈਪਰ ਕਲਟ ਬਾਰੇ। ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਬੱਸ ਇਹੋ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਤਵਿਆਂ ‘ਤੇ ਘਿਰਚ ਘਿਰਚ ਸੂਈ ਘੁਸਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਾਗਲ ਕਿਸਮ ਦੇ ਨਸ਼ੇੜੀ ਹਨ। ਢਿੱਲੀਆਂ ਪੈਂਟਾਂ ਪਾਈ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਖਿਝ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਲਗਦਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਂਟ ਹੁਣ ਵੀ ਡਿੱਗੀ ਹੁਣ ਵੀ ਡਿੱਗੀ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਲ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈਟਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋ। ਬੇਟਾ ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਹੈ, ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਪੇਟੀ ਲਾਉਂਣ ਲੱਗਿਆਂ ਵੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕਮਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡਿਗੂੰ ਡਿਗੂੰ ਕਰਦੀ ਪੈਂਟ ਕਦੇ ਡਿੱਗੀ ਵੀ ਨਹੀ। ਬੇਟਾ ਇਹ ਕੀ ਸਸਪੈਂਸ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਂਟ ਡਿਗਦੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਇਹ ਪੈਂਟ ਡਿੱਗ ਪਵੇ ਤੇ ਫੇਰ ਤੂੰ ਇਹਨੂੰ ਸੂਤ ਸੁਆਰ ਕੇ ਬੰਨ੍ਹ ਲਵੇਂ। ਤੂੰ ਵੀ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਤੁਰੇ ਫਿਰੇਂ ਤੇ ਸਾਡੀ ਵੀ ਟੈਨਸ਼ਨ ਦੂਰ ਹੋਵੇ।"
ਨਵੀ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਫੇਰ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਹੱਸ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਉਸਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਹਾਸਾ ਹੀ ਅਸਲੀ ਹਾਸਾ ਹੈ। ਉਹ ਜੋ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਉਹ ਅਸੀਂ ਸੁਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਪਰ ਜੋ ਅਸੀਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਿਆ, ਉਸਨੇ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਜਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਉਸ ਕਹੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ ਨਵੀ ਉਹ ਕਹਿਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦਾ ਸੀ।
"ਡੈਡ ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਡਰੈੱਸ-ਅੱਪ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ? ਜ਼ਰਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੋਚੋ ਇਹ ਮੇਰੀ ਪਰਾਬਲਮ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੀ। ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਇੱਕ ਵੀ ਨਿਆਣਾ ਦਿਖਾ ਦੇਵੋ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਂਗ ਕਮੀਜ਼ ਨੂੰ ਪੈਂਟ ਵਿਚ ਦੇ ਕੇ ਉਤੋਂ ਦੀ ਬੈਲਟ ਕਸਦਾ ਹੋਵੇ। ਦਿਸ ਇਜ਼ ਕਾਲਡ ਗੇ ਸਟੱਫ ਇੰਨ ਸਕੂਲਜ਼।"
"ਪਰ ਤੇਰੇ ਟੀਚਰ?"
"ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਛੱਡੋ, ਮੈਂ ਟੀਨਜ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਢਿੱਲੀ ਪੈਂਟ ਪਿੱਛੇ ਇੱਕ ਫਿਲਾਸਫੀ ਇਹ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਸਟਗਲਰ ਜਦੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚੋਂ ਛੁੱਟਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪੈਂਟ ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।"
"ਤਾਂ ਤੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਪੀ ਕਰਦਾ ਹੈਂ?"
" ਮੈਂ ਕਾਪੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਫੈਸ਼ਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਫੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਫਾਲੋ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।"
"ਚੱਲ ਛੱਡ, ਹੁਣ ਟੂਪੈਕ ਬਾਰੇ ਜੋ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਦਸਿਆ ਸੀ ਹੁਣ ਮੌਮ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸ।"
"ਬੀ. ਏ ਸਪੋਰਟ ਡੈਡ, ਤੁਸੀਂ ਦਸੋ ਮੌਮ ਨੂੰ। ਫ਼ਰਕ ਹੋਵੇਗਾ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਦਸਣ ਵਿਚ। ਤੁਹਾਡੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੈਂ ਵੀ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹਾਂਗਾ। ਤੁਹਾਡੇ ਦਸਣ ਵਿਚ ਤੁਹਾਡੀ ਅਬਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਉਹੋ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।"
"ਟੂਪੈਕ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ?"
"ਹਾਂ ਡੈਡ, ਟੂਪੈਕ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੋ ਤੇ ਬੇਸ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਲੇ ਟੂਪੈਕ ਪੂਰੇ ਪੱਚੀ ਸਾਲ ਘੁੰਮਿਆ ਹੈ। ਇਹੋ ਤੇ ਉਹ ਸਪਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਟੂਪੈਕ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਹੈ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੋਗੇ?"
"ਹਾਂ ਜੇ ਤੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਸੁਣਾਇਗਾ।"
"ਆਲ ਰਾਈਟ ਡੈਡ, ਜੇ ਤੂੰ ਟੂਪੈਕ ਹੀ ਸੁਣਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਲਵਾਂਗਾ। ਇਹ ਮੇਰਾ ਵਾਇਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਤੂੰ ਉਸ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕੰਨਕਰੀਟ ਦੇ ਕਰੈਕ ਵਿਚ ਉੱਗਿਆ ਤੇ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਉਸਨੇ ਤੁਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ। ਉਹ ਵੀ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪੈਰਾਂ ਤੋਂ। ਬੜਾ ਹਾਸੋ-ਹੀਣਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਉਸਨੇ ਸਵੱਛ ਹਵਾ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਸਿੱਖਿਆ। ਤੇਰੀ ਲੰਮੀ ਉਮਰ ਹੋਵੇ ਇਹ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲ, ਤੂੰ ਕੰਨਕਰੀਟ ਵਿਚੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਵੀ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।"
"ਬਹੁਤ ਖ਼ੂਬ।" ਮਨੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤੇ ਮੈਂ ਮਨੂ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸਦੀ ਦਾਦ ਨੂੰ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਦਿੱਤੀ।
"ਤੇ ਡੈਡ ਇਸੇ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਬਾਰੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਸਟਰੀਟ ਤੇ ਤੁਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਕੰਨਕਰੀਟ ਦੇ ਕਰੈਕ ਵਿਚ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲ ਦੀ ਤਿੜ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਭਾਵੇ ਉਹ ਫੁੱਲ ਰੁਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ, ਉਸਦੇ ਪੱਤੇ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟੇ ਨਾਲ ਮਟਮੈਲੇ ਹੋ ਗਏ ਹੋਣ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਝੁਕਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਪਥਰੀਲੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਉੱਗੇ ਫੁੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਵੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਉਂ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਦੇ ਹਾਲਾਤ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸੁਣ ਕੇ ਰੋਂਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੱਸਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗੱਲ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਗੰਦੇ ਫੁੱਲ ਬਾਰੇ, ਮੇਰੇ ਗੰਦੇ ਤਣੇ ਬਾਰੇ ਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਝੁਕ ਗਿਆ ਹਾਂ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਕਿ ਮੈਂ ਵੀ ਉਸ ਪਥਰੀਲੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਹੀ ਉੱਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹਾਂ।"
ਨਵੀ ਦੇ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਣ ਨਾਲ ਲਿਵਿੰਗ-ਰੂਮ ਵਿਚ ਸੱਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਸੱਨਾਟੇ ਦੇ ਕਈ ਐਂਗਲ ਸਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਐਂਗਲ ਭਾਵੇਂ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਵੀ ਹੋਣ ਪਰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਦਿਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਤੇ ਮਨੂ ਦੇ ਮੂੰਹਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੌਖਾ ਹੀ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਨਵੀ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਮਿਣਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਲਗਦਾ ਸੀ ਅਜੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੈ ਜੋ ਨਜ਼ਰ-ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਹੀ ਹੈ।
"ਨਵੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਦੱਸ ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਪੂਰਾ ਹੀ ਦੱਸ। ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਸੁਣਾਂਗੇ। ਸੁਣਾਵਾਂਗੇ ਨਹੀ।" ਮਨੂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਨਵੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।
"ਕਰਿਸ ਵੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਦੋਂ ਸਾਡੇ ਪੱਲੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਿਆ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਨਾਲ ਦਰਸਾ ਸਕਣ। ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਨੀ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੇ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਭਰਪੂਰ ਰਹਿਮਤਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਫੁਲੀ ਲੋਡਿਡ ਕਰ ਲੈਣ।"

******

ਚਲਦਾ