ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ - ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ - ਕਹਾਣੀ – ਭਾਗ ਪੰਜਵਾਂ

ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ
ਕਹਾਣੀ

ਭਾਗ ਪੰਜਵਾਂ

ਨਵੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਮੁਸਕਰਾ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਕਿਹਾ,"ਨੋ ਡੈਡ, ਇਹ ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਬਲੈਕ-ਮੇਲਿੰਗ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਤੇ ਬਲੈਕ-ਮੇਲਿੰਗ ਹੈ ਸਿੱਧੀ-ਸਪਾਟ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਮੋਸ਼ਨਜ਼ ਕਿਉਂ ਧੱਕੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈਂ। ਇਮੋਸ਼ਨਜ਼ ਇਤਨੇ ਚੀਪ ਥੋੜੋ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹੇ ਤੂੰ ਸਮਝ ਲਏ ਹਨ।" ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਕਰ ਕੇ ਮਾਲ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਿਆ।
"ਕਿਹੜੀ ਲੈਣੀ ਹੈ?" ਮੈਂ ਮਰੀ ਹੋਈ ਅਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਪੁੱਛਿਆ।
"ਗੂਜ਼ ਵੋਦਕਾ" ਨਵੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੱਸੀ। ਮੈਂ ਪਰਾਈਸ ਚੈੱਕ ਕੀਤੀ। ਬਾਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਾਹਵਾ ਮਹਿੰਗੀ ਸੀ ਪਰ ਮੈਂ ਦੜ ਵੱਟ ਲਈ।
ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠਦਿਆਂ ਮੈਂ ਨਵੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, " ਜੇ ਤੇਰੀ ਮੌਮ ਨੇ ਔਨ-ਲਾਈਨ ਅਕਾਊਂਟ ਚੈੱਕ ਕਰ ਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੀ ਕਹਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਸੌਂਹ ਖਾ ਕੇ ਛੱਡੀ ਹੋਈ ਹੈ।"
"ਇਹ ਤੇ ਡੈਡ ਤੇਰੀ ਪਰਾਬਲਮ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਨਹੀਂ। ਕਹਿ ਦੇਵੀਂ ਮੇਰਾ ਮੂਡ ਖ਼ਰਾਬ ਸੀ, ਮੈਨੂੰ ਸੌਂਹ ਤੋੜਨੀ ਪਈ ਤੇ ਨਾਲੇ ਤੂੰ ਕਿਹੜਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੌਂਹ ਤੋੜਨੀ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਲਈ ਤੇ ਇਹ ਕੰਮ ਹੀ ਬੜਾ ਸੌਖਾ। ਹੁਣ ਤੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਿੱਛਲੇ ਸਾਲ ਤੂੰ ਅੱਠਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੌਂਹ ਖਾਧੀ ਸੀ ਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਦਿਨ ਵੀ ਨਹੀ ਕਢੇ ਸੀ ਨਾਲੇ ਡੈਡ ਤੂੰ ਕਿਹੜਾ ਬਹਿਸ਼ਤ ਵਿਚ ਜਾਣਾ ਜੋ ਐਨਾ ਡਰੀ ਜਾਨਾ।" ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਤਰਸ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਮਿਰਚ ਤੇ ਗੁੱਸਾ।
"ਹੁਣ ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ, ਇਸ ਕੁਝ ਲਗਦੀ ਨੂੰ ਬੈਗ-ਪੈਕ ਵਿਚ ਪਾ ਲੈ। ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਬੋਤਲ ਵਿਚ ਪਾ ਲਵੀਂ ਤੇ ਬਾਕੀ ਦੀ ਗੈਰਾਜ਼ ਵਿਚ ਲੁਕਾ ਦੇਵੀਂ।"
ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ ਨੂੰ ਸਿਪ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।" ਮਨੂ ਨੇ ਕੋਈ ਹੁੰਗਾਰਾ ਨਾ ਭਰਿਆ। ਪੁੱਛਿਆ ਤੱਕ ਨਾ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਲੀ 'ਫਿੱਕੀ ਦਾਲ'ਮੈਂ ਦਿਲ ਵਿਚ ਹੀ ਕਿਹਾ। ਮਨੂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਦਾ ਕੋਈ ਉੱਤਰ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ,"ਅੱਜ ਨਵੀ ਨੂੰ ਕੀ ਹਨੇਰੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੈ। ਇਤਨਾ ਉੱਚੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਲਾ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੈ।"
"ਇਹੋ ਤਾਂ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਤੂੰ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਪਾਗਲ ਸਮਝਦੀ ਹੈਂ। ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਦਾ ਜੁਆਬ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।"
"ਹਾਂ ਦਸੋ" ਮਨੂ ਨੇ ਖਿਝ ਕੇ ਕਿਹਾ।
ਕੋਈ ਹੋਰ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਹਦੀ ਖਿਝ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਜੁਆਬ ਦਿੰਦਾ ਪਰ ਮੈਂ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀ ਨੂੰ ਹੁਣ ਮੈਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਕਰਨਾ। ਬੱਸ ਬਹੁਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਨਾ ਮੇਰੀ ਸਖ਼ਤੀ ਕੰਮ ਆਈ ਤੇ ਨਾ ਤੇਰੀਆਂ ਸਕਲੌਜੀਆਂ ਕੰਮ ਆਈਆਂ।"

"ਮੈਂ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਪਿੱਟਦੀ ਸੀ ਕਿ ਕਲਚਰ ਸਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਥੋਪਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।"
"ਚਲ ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜ ਸੱਤ ਜਮਾਤਾਂ ਘੱਟ ਪੜ੍ਹਿਆ ਹਾਂ ਪਰ ਤੇਰੀ ਡਬਲ ਐਮ. ਏ. ਵੀ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਈ? ਤੂੰ ਭਲਾ ਕਰਿਸ ਵਾਂਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੋਚ ਸਕਦੀ?"
"ਮੇਰੇ ਤੇ ਕਰਿਸ ਵਿਚ ਇੱਕ ਫਰਕ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੇ। ਪਰ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਰਿਸ ਕਿਦਾਂ ਚੇਤੇ ਆ ਗਿਆ? ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਬਦਲੇ ਬਦਲੇ ਜਿਹੇ ਲਗਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੀ ਮੱਥੇ ਵੱਟ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਸੀ। ਤੁਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਵੀ ਇਸ ਫਰੰਗੀ ਨੂੰ ਮਗਰੋਂ ਲਾਹ। ਇਸਨੇ ਨਵੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਦੇਣਾ ਹੈ।"
"ਆ ਜਿਹੜੀ ਵਿਚ ਜਿਹੇ ਤੂੰ ਐਵੇਂ ਛੁਰਲੀ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈਂ ਨਾ, ਮੈਨੂੰ ਇਸਤੋਂ ਬਹੁਤ ਅਲਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਅਖੇ ਮੇਰੇ ਤੇ ਕਰਿਸ ਵਿਚ ਫਰਕ ਹੈ। ਫਰਕ ਤੇ ਹੈ ਹੀ। ਉਹ ਬੰਦਾ ਤੂੰ ਜਨਾਨੀ।"
ਮਨੂ ਹਸ ਪਈ ਪਰ ਉਸਦਾ ਹਾਸਾ ਦਿਲਾਸੇ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਸੇ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਰੋਣ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਇਕ ਮਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਮਾਂ ਜਿਸਦੇ ਹਕੂਕਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਛਾਨਣਾ। ਇਹਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੀ ਤਰਕ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ। ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਦੇ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਾਂ ਉਹ ਸਥਾਨ ਮੇਰੇ ਜ਼ਹਿਨ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਜੋ ਕਿਹਾ ਹੈ ਇਸਦਾ ਜੁਆਬ ਮੇਰਾ ਬੇਟਾ ਇਹ ਦੇਵੇਗਾ ਪਰ ਇਹ ਭੁਚੱਕਾ ਉਦੋਂ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪੰਮੀ ਜਾਂ ਨਵੀ ਉਹ ਜੁਆਬ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪੰਮੀ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਚੁੱਪ ਵੀ ਮੈਥੋਂ ਝਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਪਰ ਨਵੀ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਤੇ ਉਸਦਾ ਜੁਆਬ ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਕੋਈ ਫਿਲਮ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੋਵਾਂ ਪਰ ਉਹ ਫਿਲਮ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਹੀ ਗੱਲ ਜਦੋਂ ਕਰਿਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਨੂੰ ਜੁਆਬ ਉਸਦੀ ਆਸ ਮੁਤਾਬਕ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਹੈ ਨਾ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ।"
"ਡੈਡ ਉਪਰ ਆਇਉ ਜ਼ਰਾ।"
"ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਆਇਆ।" ਮਨੂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨਾਲ ਤਰਲਾ ਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਨਵੀ ਦੇ ਰਿਮੋਟ ਕੰਟਰੋਲ ਨਾਲ ਚਾਰਜ ਹੋ ਕੇ ਉਪਰ ਨੂੰ ਭੱਜ ਉਠਿਆ।
"ਯੈਸ ਮਾਈ ਸੰਨ।"
"ਡੈਡ ਗਿਵ ਮੀ ਏ ਫੇਵਰ। ਚਲੋ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਦਸੋ, ਗਲਾਸੀ ਤੇ ਨਹੀਂ ਲਾਉਣੀ?"
"ਚਲ ਪਾ ਦੇ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ। ਜਲਦੀ ਕਰ, ਤੇਰੀ ਮੌਮ ਨੂੰ ਨਾ ਪਤਾ ਲੱਗੇ।" ਮੈਂ ਤਰਲਾ ਕੀਤਾ।
"ਪਰ ਡੈਡ ਜਸਟ ਫਰਗੈੱਟ ਇਟ। ਡੋਂਟ ਡਰਿੰਕ ਐਂਡ ਡਰਾਈਵ। ਪਹਿਲਾਂ ਭੱਜਕੇ ਇੱਕ ਬੱਕਟ ਕੇ.ਐਫ਼.ਸੀ. ਤੋਂ ਚਿਕਨ ਫੜ ਲਿਆਉ। ਨਾਲ ਗਰੇਵੀ ਤੇ ਲਾਰਜ ਸੈੱਲਡ ਵੀ ਲੈ ਲੈਣਾ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਆਉਂਦੇ ਮੇਰੇ ਫਰੈਂਡ ਰਿੰਕੀ ਨੂੰ ਪਿੱਕ ਕਰ ਲੈਣਾ।"
"ਬਸ ਕਿ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ।"
" ਅਜੇ ਇਤਨਾ ਹੀ ਕਰੋ। ਫੇਰ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਯੂ ਸੀ ਇਹ ਫਰਾਈਡੇ ਨਾਈਟ ਹੈ।"
"ਚੰਗਾ ਪੁੱਤ" ਕਹਿਕੇ ਮੈਂ ਥੱਲੇ ਉਤਰ ਗਿਆ।
"ਜ਼ਰਾ ਚਾਹ ਤੇ ਧਰੀਂ।" ਮੈਂ ਮੱਥੇ ਦੀਆਂ ਪੁੜਪੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘੁੱਟਦਿਆਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਮਨੂ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮੈਂ ਸੋਚੀਂ ਲਹਿ ਗਿਆ। ਇਹ ਕੀ ਬਕਵਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਹਦੇ ਨਾਲੋਂ ਤੇ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿਆਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇੱਕ ਕੁੱਤਾ ਕੰਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਨਵੀ ਨੇ ਬਲੈਕ-ਮੇਲਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਮੇਰੀ ਆਬੇ-ਹਯਾਤ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਜ਼ਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਸਮਝ ਹੀ ਲਵੇ। ਇਹ ਤਾਂ ਵੈਸੇ ਵੀ ਕੋਈ ਵਡੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਬੜੇ ਬੜੇ ਮਹਾਤਮਾ ਡੋਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੈਂ ਤਾਂ ਡੋਲਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਤੇ ਐਵੇਂ ਨਵੀ ਹੀ ਗਲਤ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿਆਣਾ ਜੁ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਤੇ ਮੇਰੀ ਦੋਸਤ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਇਹਨੇ ਪੁੱਛ ਲਿਆ ਜੇ ਦੋਸਤ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਪਰਦਾ ਕਿਉਂ ਰਖਿਆ? ਪਰਦਾ ਤਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਲਈ ਰਖਿਆ ਸੀ ਕਿਤੇ ਮਨੂ ਹੀ ਗ਼ਲਤ ਨਾ ਸਮਝ ਜਾਵੇ ਆਖਰ ਹੈਗੀ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬਣ ਹੀ ਭਾਵੇਂ ਪੜ੍ਹੀ-ਲਿਖੀ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਮੈਨੂੰ ਪਿਛਲੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਯਾਦ ਆ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸਾਈਡ-ਵਾਕ ਤੇ ਜਾ ਰਹੀ ਗੋਰੀ ਨੂੰ ਨਿੱਕਰ ਵਿਚ ਵੇਖਕੇ ਮੈਂ ਕਾਰ ਡਵਾਈਡਰ ਤੇ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਤੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਾਂ-ਪੁੱਤਾਂ ਦਾ ਹਾਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬੰਦ ਹੁੰਦਾ। ਵੈਸੇ ਜੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਹੀ ਪੁੱਛਾਂ ਕੀ ਉਹ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਮੇਰੀ ਦੋਸਤ ਹੈ? ਹਾਂ ਹਾਂ ਦੋਸਤ ਹੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੀ ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਕੋਲੋਂ ਅੰਬ ਲੈਣੇ ਹਨ?
ਮੇਰਾ ਕੱਚਾ ਜਿਹਾ ਹਾਸਾ ਨਿਕਲ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮਨੂ ਚਾਹ ਲੈਕੇ ਆ ਗਈ। ਅਸੀਂ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਚੁਸਕੀਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਨਵੀ ਥੱਲੇ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬੋਤਲ ਚੁੱਕ ਕੇ ਬੋਲਿਆ, "ਡੈਡ, ਤੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਗਿਆ ਨਹੀਂ? ਹਰੀ-ਅੱਪ।"
"ਕਿੱਥੇ ਜਾਣਾ ਹੈ?" ਮਨੂ ਨੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।
"ਨਵੀ ਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਉਹਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਣ ਨੂੰ ਲਿਆਉਂਣਾ ਹੈ।"
"ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਮੈਂ ਘਰੇ ਰੋਟੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹਾਂ। ਫਰਿਜ਼ ਵਿਚ ਦਾਲ ਪਈ ਹੈ, ਸਾਗ ਪਿਆ ਹੈ, ਰੈਤਾ ਪਿਆ ਹੈ, ਚਾਰ ਰੋਟੀਆਂ ਹੀ ਥੱਪਣੀਆਂ ਹਨ। ਐਵੇਂ ਕਾਹਨੂੰ ਡਾਲਰ ਪੁੱਟਣੇ ਹਨ?"
"ਚਲ ਛੱਡ ਕਦੇ ਕਦੇ ਨਿਆਣੇ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਮੰਨ ਲਈਦੀ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਤੈਨੂੰ ਸਕੂਨ ਰਹੂ।"
"ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਹਾਂ ਇਹ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹੋ ਜਿਹਨਾਂ ਕਦੇ ਜੀਂਦੀ ਜੂੰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ।"
"ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਨਾ ਵਕਤ ਨਾਲ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਵੀ ਹੁਣ ਛੋਟਾ ਨਹੀਂ।"
"ਐਨਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਨਹੀਂ।"
"ਚੱਲ ਛੱਡ, ਤੂੰ ਵੀ ਚਲ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਆਪਾਂ ਵੀ ਗੱਪਾਂ ਗੁਪਾਂ ਮਾਰਾਂਗੇ।" ਮਨੂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਆਈ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਤੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਮੈਂ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵੀਹ ਸਾਲ ਮਨੂ ਨਾਲ ਰਹਿਕੇ ਵੀ ਮੈਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਰਾਜ਼ ਸਾਂਝਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਮਨੂ ਜਾਂ ਨਵੀ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਲ ਖਲੋਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮਨੂ ਵਿਚ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਲਈ ਕੋਈ ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ ਹੈ। ਉਹ ਤੇ ਅੱਗੇ ਹੀ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀਆਂ ਨੂੰ ਗਲ਼ੇ ਵਿਚ ਪਾਈ ਫਿਰਦੀ ਸੀ। ਮਨੂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੱਕ ਮੈਂ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਜਿਤਨਾ ਚਿਰ ਹੋ ਸਕੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਪਰਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਿਉ। ਇੱਕ ਤਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਫੈਸਲੇ ਬਹੁਤ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।
"ਹਾਂ ਤੇ ਫਿਰ ਕੀ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ?" ਮਨੂ ਨੇ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬੈਠਦਿਆਂ ਹੀ ਕਿਹਾ।
"ਕਾਹਦਾ" ਮੈਂ ਫੈਸਲਾ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਬੌਖਲਾ ਗਿਆ।
"ਇਹੋ ਨਵੀ ਦਾ, ਹੋਰ ਕਾਹਦਾ। ਸਖ਼ਤੀ ਵਰਤਣੀ ਹੈ, ਨਰਮੀ ਵਰਤਣੀ ਹੈ ਜਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਸਕਲੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨਾ ਹੈ।" ਕਹਿਕੇ ਮਨੂ ਹੱਸ ਪਈ।
ਕਾਰ ਚਲਾਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਮੈਂ ਹਸਦੀ ਮਨੂ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਕਿਹਾ, "ਤੈਨੂੰ ਪਤਾ, ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਹਸਦੀ ਹੈਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਬੁਲ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਜੇ ਖੱਬੇ ਪੈਂਦੇ ਡਿੰਪਲ ਮਹਿਮਾ ਚੌਧਰੀ ਵਰਗੇ ਲਗਦੇ ਹਨ?"
"ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋ ਕੀ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਤੇ ਪਾਗਲ ਤੇ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਏ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨਵੀ ਦੀ ਖ਼ਿਦਮਤ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੇਰੇ ਡਿੰਪਲ, ਤੀਜੇ ਪਾਸੇ ਤੁਹਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਖਿੱਲਰੀ ਘੋਰ ਉਦਾਸੀ। ਪਤਾ, ਇਸਨੂੰ ਸਾਈਕਾਲੌਜੀ ਵਿਚ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ?"
"ਕੀ"
" ਪਾਗਲਪਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਟੇਜ।"
"ਉਹ ਕਿਵੇਂ?"
" ਉਹ ਇਵੇਂ ਜਨਾਬ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਦਿਮਾਗੀ ਤੌਰ ਤੇ ਦੋ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ। ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਦਿਲੋਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ,ਉਹ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਇਸਨੂੰ ਪਰਟੈਂਡ ਕਰਨਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਉਸ ਲਈ ਹਾਲਾਤ ਸਾਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ। ਇਸਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਭਰਮ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਭਰਮ ਦੀਆਂ ਅੱਗੇ ਕਈ ਸਟੇਜਾਂ ਹਨ।"
"ਮਨੂ ਇਹ ਤੇ ਉਹੋ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ ਨਾ ਜਿਵੇਂ 'ਗਿਆਨ ਖੰਡ' ਧਰਮ ਖੰਡ ਨੂੰ ਫਾਲੋ ਕਰਦਾ ਹੈ।"
" ਨਹੀਂ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ। ਗਿਆਨ ਗਿਊਨ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਤੁਹਾਡੀ ਨੀਂਦ ਡਿਸਟਰਬ ਹੋਇਗੀ। ਫਿਰ ਦਿਲ ਦਾ ਚੈਨ ਬੇਕਰਾਰ ਹੋਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਫੈਮਿਲੀ ਨੂੰ ਡਿਸਟਰਬ ਕਰੋਗੇ। ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਤਾਂ ਫੈਮਿਲੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰੇਗੀ। ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾਕੇ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧੋਗੇ। ਫਿਰ ਫੈਮਿਲੀ ਨੇ ਵੀ ਅੱਗੋਂ ਚੂੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਪਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ।" ਇਤਨਾ ਕਹਿਕੇ ਮਨੂ ਹੱਸ ਪਈ।
"ਤੈਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹਾਸਾ ਕਿਉਂਕਿ ਤੈਨੂੰ ਅਸਲ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ।" ਮੈਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਹਾ।
"ਅਸਲ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਹਾਰ ਗਏ ਹੋ।" ਮਨੂੰ ਸੰਜੀਦਾ ਹੋ ਗਈ।
"ਮੈਂ ਕਾਰ ਕੇ.ਐਫ਼.ਸੀ. ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਲਾਟ ਵਿਚ ਪਾਰਕ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, " ਤੂੰ ਬੈਠ ਜ਼ਰਾ, ਮੈਂ ਨਵੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਲੈ ਆਵਾਂ।" ਆਰਡਰ ਲਾਈਨ ਵਿਚ ਖੜਾ ਮੈਂ ਸੋਚੀਂ ਲੱਥ ਗਿਆ। ਅੱਗੋਂ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਮਨੂ ਨੂੰ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿਚ ਪਾਉਣਾ ਹੀ ਸਿਆਣਪ ਸੀ। ਇਹੋ ਲਾਈਨ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਕਿ ਆਪਾਂ ਗ਼ਲਤ ਸੀ। ਨਵੀ ਵੱਡਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਸਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਵਧ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਆਪਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਾ ਕੀਤੀਆਂ ਤਾਂ ਹੋਰ ਕੌਣ ਕਰੂ। ਇਹ ਨਾ ਹੋਵੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਕੋਈ ਗਲਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਵੇ। ਅੰਦਰੇ-ਅੰਦਰ ਮੈਨੂੰ ਨਵੀ ਵਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਬਲੈਕ-ਮੇਲਿੰਗ ਤੇ ਡਾਹਢਾ ਰੰਜ ਸੀ। ਮਨੂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਨਵੀ ਲਈ ਸਾਫਟ-ਕਾਰਨਰ ਰੱਖਦੀ ਸੀ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਤਾਂ ਲਾਈ-ਬੁਝਾਈ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਨਾ ਹੈ। ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਮੈਂ ਗੰਢ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈ ਕਿ ਵਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵਿਚੋਂ ਨਵੀ ਨੂੰ ਫੁੱਟੀ ਕੌਡੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ। ਵਕਤ ਆਉਣ ਤੇ ਗਿਣ ਗਿਣਕੇ ਬਦਲੇ ਲਊਂ। ਮੈਂ ਵੀ ਅਰਜਨ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਹਾਂ। ਐਸ ਉਮਰ ਵਿਚ ਮਸੀਂ ਮਸੀਂ ਮਿਰਚ ਹੱਥ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਨਵੀ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਲਾਟਰੀ ਦੀ ਵਿਨਿੰਗ ਟਿਕਟ ਪਾੜ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ। ਸਮਾਨ ਲੈਕੇ ਮੈਂ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ। ਕਾਰ ਸਟਾਰਟ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, " ਤੂੰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਹਾਰ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਡਮ ਜੀ?"

"ਅਸਲ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਿਆਣਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਾ-ਆਪ ਢੂੰਡ ਰਹੇ ਹੋ। ਜੋ ਗੁਆਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਗੁਆਚੇਪਨ ਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਫਸੋਸ ਹੈ।"
"ਬਿਲਕੁਲ ਠੀਕ" ਮੈਂ ਮਾਸੂਮ ਬਣਦੇ ਨੇ ਕਿਹਾ।
"ਆਪਣਾ-ਆਪਾ ਲੱਭਣਾ ਕੋਈ ਬੁਰੀ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਨਿਆਣਾ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਂਗ ਸੋਚੇ। ਇਹ ਪੌਸੀਬਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹੋ ਗੱਲ ਦਾਦੇ-ਪੜਦਾਦੇ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਚਲ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸਭ ਚੱਲਦਾ ਸੀ। ਰੰਬੀ ਵਾਂਗ ਚੰਢਿਆਂ ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਨਿਕਲਦੇ ਸਨ ਪਰ ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਦਾਦਗਿਰੀ ਦੀ ਇਮੋਸ਼ਨਲ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ ਛੱਡਣੀ ਪਵੇਗੀ।"
"ਚੱਲ ਅੱਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੱਡੀ।" ਮੇਰੀ ਅੰਦਰਲੀ ਕਮੀਨਗੀ ਨੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਤਰਕ ਤੋਂ ਹੀ ਗੁੰਡਗਰਦੀ ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਕਰ ਲਈ।
"ਹੁਣ ਤੇ ਇੱਦਾਂ ਕਰੋ।"
"ਇੱਕ ਮਿੰਟ" ਮੈਂ ਮਨੂ ਨੂੰ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਟੋਕਕੇ ਕਾਰ ਰਿੰਕੀ ਦੇ ਘਰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੋਕ ਲਈ। ਮਨੂ ਨੇ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ। ਰਿੰਕੀ ਬਾਹਰ ਹੀ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਕਾਰ ਵਿਚ ਬਿਠਾਲ ਕੇ ਤੁਰਨ ਲਗਿਆਂ ਮਨੂ ਨੇ ਫੇਰ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਸੁਆਲੀਆ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ।

*******
ਚਲਦਾ