ਕੁਲਜੀਤ ਮਾਨ - ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ - ਕਹਾਣੀ – ਭਾਗ ਦਸਵਾਂ - ਆਖ਼ਰੀ

ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ
ਕਹਾਣੀ

ਭਾਗ ਦਸਵਾਂ

ਮੈਂ ਟੂਪੈਕ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ 'ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਸਚਮੁੱਚ ਹੀ ਕੋਈ ਪੀੜ ਨਹੀ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੈਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਪੰਜ ਵਾਰ ਗੋਲੀਆਂ ਮਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ?'
ਟੂਪੈਕ ਮੁਸਕਰਾ ਪਿਆ। 'ਹਰਦੀਪ, ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ? ਕੰਢਾ ਵੀ ਚੁਭ ਜਾਏ ਤਾਂ ਪੀੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਤਾਂ ਮੈਂ ਮੀਡੀਏ ਕੋਲ ਝੂਠ ਬੋਲਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕ ਇਹ ਨਾ ਸਮਝਣ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈ ਐਲੀਵੇਟਰ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬਿਗੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਹਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਖ਼ੂਨ ਨਾਲ ਲੱਥਪੱਥ ਡਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸਗੋਂ ਲੋਕ ਇਹ ਸਮਝਣ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਸਾਜ਼ਸ਼ੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਨਹੀਂ ਹਾਰਿਆ ਸਗੋਂ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਉਠਾਈ-ਗਿਰਿਆਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਚਾਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਦੀ ਜਿਊਲਰੀ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਕਰਕੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰੀ ਹੈ।
ਬਿਗੀ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਝੂਠ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਜਿਊਲਰੀ ਚੋਰ ਸਮਝਕੇ ਉਸਦੀ ਹੱਤਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਗੱਲ ਕਦੇ ਵੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਤੇ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਾ ਕਰੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵੈਸਟ-ਕੋਸਟ ਜਿੱਤ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਵਿਚੋਂ ਵਗ ਰਹੀਆਂ ਖ਼ੂਨ ਦੀਆਂ ਘਰਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਬੂੰਦਾਂ ਬਿਗੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਮੈਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਦਿਸ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਮੈਂ ਮੁਸਕਰਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਦਿਸ ਇਜ਼ ਜਸਟ ਸਕਿਨ ਇੰਨ, ਸਕਿਨ ਆਊਟ। ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਰਿਹਾ ਬਿਗੀ ਕੀ ਸੋਚ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਮੈਨੂੰ ਸਭ ਪਤਾ ਸੀ।ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਅਨੁਮਾਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਹੁਣ ਇਤਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਦ ਮੈਂ ਕੀ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹਾਂ।'
'ਕੀ ਤੂੰ ਦਾਅਵੇ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈਂ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਬਿਗੀ ਦਾ ਸੀ? ਇਹ ਵੀ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਵਾਲਾ ਤੇਰੇ ਵਾਂਗ ਹੀ ਸੋਚਦਾ ਹੋਵੇ।'
'ਹਰਦੀਪ, ਜੇ ਤੂੰ ਸੱਚ ਪੁੱਛੇਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਬਿਗੀ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਹਾਲਾਤ ਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਕਿ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਅੱਖਰਦਾ ਸੀ ਉਹ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰ ਗਏ ਤੇ ਮੌਕਾ ਆਉਣ ਤੇ ਉਸਦਾ ਵੀ ਘੋਗਾ ਚਿੱਤ ਕਰ ਗਏ।'

'ਹੁਣ ਮਿਲਿਆ ਕਦੇ?'
'ਮਿਲਦਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਂ ਹੀ ਤੇ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦਸ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸੱਚ ਕੀ ਸੀ। ਗੱਲ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਹਨੂੰ ਮਾਰਿਆ। ਅਸਲ ਗੱਲ ਤੇ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਰੂਹ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ ਜਿਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਕੁਮਿਟਿਡ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਹੀ ਦੇਖ ਲੈ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਵੀ ਉਹੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈਂ ਜੋ ਨਵੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਰਕ ਸਿਰਫ਼ ਇਤਨਾ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਰੇਤ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਹੀ ਘੁੱਟ ਕੇ ਨੱਪੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈਂ।'
'ਉਹ ਕਿਵੇਂ?'
'ਯਾਦ ਕਰ,ਆਪਣਾ ਪਿੰਡ। ਉਸ ਲਈ ਰੋਈ ਨਾ ਜਾ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਮਹਿਕ ਨੂੰ ਛੋਹ ਕੇ ਦੇਖ। ਵਾਢੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਨੱਚਣ ਟੱਪਣ ਦਾ ਮੌਸਮ ਹੈ। ਤੂੰ ਉਸ ਹਜੂਮ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈਂ। ਮੇਲਾ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ। ਤੇਰੀ ਘੁੱਟ ਲਾਈ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੂੰ ਕੌਣ ਹੈਂ। ਯਾਦ ਹੈ ਤੇ ਢੋਲ ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਡਗਾ। ਤੇਰੇ ਪੈਰ ਨੱਚਣ ਲਈ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ। ਤੂੰ ਤਿਰੜਮ ਤਿਰੜਮ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਹਰ ਇਨਸਾਨ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮਿੱਤਰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰੰਗ ਤੇ ਉਸਤੋਂ ਅੱਗੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰੰਗ। ਰੰਗ, ਸੱਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਰੰਗਾਂ ਵਿਚ ਰੰਗ ਮਿਲਾਈ ਜਾਵੋ ਤਾਂ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਫਵਾਰੇ ਫੁੱਟਦੇ ਹਨ। ਨੱਢੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਹਵਾ ਵਿਚ ਤੈਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੁਝ ਰਿਹਾ ਸਿਵਾਏ ਰੰਗੀਨੀ ਦੇ। ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਪੂ ਕੋਲੋਂ ਤ੍ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ,ਉਸ ਵਕਤ ਤੇਰਾ ਬਾਪੂ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਬੈਠਾ ਹੈ।ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਅਣਕਹੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹ ਤੇਰੇ ਤੇ ਵੀ ਭਾਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।'
'ਪਰ ਤੂੰ ਹੁਣ ਕਹਿੰਣਾ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈਂ?'
'ਬੱਸ ਮੈਂ ਗਾਉਂਦੇ, ਨੱਚਦੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਇਹ ਚਾਹਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੇਲੇ ਦੇ ਉਹ ਪਲ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਣ ਜਾਂਣ। ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਤੇ ਛਾ ਜਾਣ। ਹਰ ਕੋਈ ਹਰ ਵੇਲੇ ਨੱਚੇ। ਖੀਵਾ ਹੁੰਦਾ ਰਹੇ, ਖੀਵਾ ਕਰਦਾ ਰਹੇ।ਦਿਵਾਲੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸਾਲ ਜਿਡਾ ਹੋ ਜਾਏ। ਬੱਸ ਇਹੋ ਮੇਰਾ ਸਪਾਰਕ ਹੈ। ਤੂੰ ਵੀ ਇਸ ਸਪਾਰਕ ਨੂੰ ਸਮਝਕੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਕਲਚਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੇਂਗਾ, ਨਵੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣੇਗਾ। ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਤੇਰੀ ਗੱਲ ਨਾ ਸੁਣੇ।'
'ਪਰ ਟੂਪੈਕਿਆ,ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਵੀ ਤੇ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੀ ਜੁੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਸ਼ੇ,ਇਹ ਵਾਇਲੈਂਸ ਤੇ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟਣ ਟੁੱਟਣ ਕਰਦੇ, ਕੁਝ ਟੁੱਟ ਰਹੇ, ਕੁਝ ਭੁਰ ਰਹੇ,ਤੇਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋਈ ਖਿਲਾਰਦੇ, ਗੁਲਾਬ ਦੀ ਪੰਖੜੀਆਂ ਵਰਗੇ ਮਣਕੇ ਅਰਾਜਕਤਾ ਵੀ ਤਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਰੀਏ।'
'ਕਰਨ ਕਰਾਉਣ ਨੂੰ ਕੀ ਹੈ ਭਾਊ ਮੇਰਿਆ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਤੇ ਨਵੀ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਬੀੜਾ ਹੀ ਉਠਾਇਆ ਹੈ। ਫਿਤਰਤ ਵਿਚ ਅਪਣਤ ਹੋਏਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਸਿਖਾਲ ਨਵੀ ਨੂੰ। ਮੈਂ ਕਾਲੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ। ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕਾਲਿਆਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਤੂੰ ਤੇ ਨਵੀ ਦੀ ਬੁੜ੍ਹੀ ਆਪਣੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੋ।ਆਪਣੇ ਕਲਚਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੋ ਪਰ ਮੇਰਾ ਪੋਸਟਰ ਕਾਹਨੂੰ ਪਾੜਦੇ ਹੋ?'
ਟੂਪੈਕ ਵੀ ਇੱਕ ਡਰਨਾ ਹੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਜਾਗ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਐਸਾ ਡਰਨਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਰੂਹ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਜੀਂਦਾ ਜਾਗਦਾ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਗੱਡਿਆ ਗਿਆ। ਖੇਤ ਵਿਚ ਖਿੱਲਰੀ ਕੰਗਿਆਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝਦਾ, ਉਹ ਲਿਖਦਾ, ਗਾਉਂਦਾ, ਨੱਚਦਾ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਰਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਅਫਵਾਹਾਂ ਘੜ ਲਈਆਂ।
ਮੈਂ ਬੇਚੈਨੀ ਨਾਲ ਪਾਸਾ ਪਰਤਿਆ। ਮੂੰਹ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਕੀਤਾ। ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਚੁੱਪ-ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੱਸਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਅੱਜ ਮੈਂ ਕੋਈ ਸੁਆਲ ਲੱਭ ਹੀ ਲੈਂਣਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਮੈਨੂੰ ਤਲਾਸ਼ ਹੈ। ਇਤਨੇ ਤੇ ਕਿਤਨੇ ਸਾਰੇ ਜੁਆਬ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਸੰਭਾਲੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਮੈਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸੌਂ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਇੱਕ ਡਰਨਾ ਹੀ ਹਾਂ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਖੇਤ ਵਿਚ ਗੱਡਿਆ ਹੋਇਆ। ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਘਰ ਸਮਝ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਕੰਗਿਆਰੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਕੁਝ ਸੁਆਦਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਜਨੌਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਵੀ ਕਦੇ ਕੋਈ ਸੁਆਦੀ ਸ਼ੈਅ ਲਿਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਖੁਆ ਜਾਂਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਐਵੇਂ ਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਬੰਦਾ ਹਾਂ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਮੈਂ ਇੱਕ ਡਰਨਾ ਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ੈਤਾਨ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹਿਫ਼ਾਜ਼ਤ ਲਈ ਗਡਿਆ ਹੈ। ਜਨੌਰਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਤੇਰੇ ਆਪਣਿਆਂ ਨੇ ਹੀ ਗੱਡਿਆ ਹੈ।
" ਮਿਰਚ ਬਾਰੇ, ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੋਲਡ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ। ਹੋਲਡ ਕਰਨ ਲਈ ਜੋ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਖਾਹਮਖਾਹ ਹੀ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। " ਮਨੂ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਮੈਂ ਮਨੂ ਦੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ। ਉਹ ਕੁਝ ਵੀ ਨਾ ਬੋਲੀ।
"ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਹੈ?"
ਮਨੂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਥੇ ਚਲੇ ਗਈ। ਮਨੂ... ਮਨੂ....ਮੈਂ ਅਵਾਜ਼ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਜਕੜੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਜ਼ੋਰ ਲਗਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। 'ਘੜੀ 'ਚ ਤੋਲਾ ਘੜੀ 'ਚ ਮਾਸਾ' ਮੈਨੂੰ ਮਨੂ ਦਾ ਰੋਸਾ ਸੁਣਿਆ। 'ਕੈਨ ਯੂ ਬਾਏ ਮੀ ਏ ਲਿਕਰ'ਸਕਿਨ ਇੰਨ' 'ਡੈਡ ਮੈਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ...'
'ਪਰ ਕੀ ਪੰਮੀ!'
ਅਚਾਨਕ ਮੈਂ ਡਿੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਅਰਜਨ ਦੂਰ ਖਲੋਤਾ ਸਭ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੌੜਿਆ ਨਹੀਂ। ਮੇਰੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਬਾਹਵਾਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੇਰੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਛੋਹ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਆਕੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅਰਾਮ ਮਿਲਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਠੰਡ ਲੱਗਣੀ ਵੀ ਹਟ ਗਈ। ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਸੁਣਨ ਵੀ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਦਿਸਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨੱਕ ਵਿਚ ਜਲੂਣ ਹੋਈ। ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਟੋਏ ਵਿਚ ਪਿਆ ਪਾਣੀ ਗੰਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਮੁਸ਼ਕ ਮੈਨੂੰ ਭੈੜਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਅੱਗੇ ਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਗੰਦਾ ਪਾਣੀ ਭੈੜਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਸੀ। ਅਰਜਨ ਨੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਪਿੱਠ ਕਰ ਲਈ। ਉਸਨੇ ਪੈਲੀ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਢੀਮ ਚੁੱਕੀ ਤੇ ਦੂਰ ਬੈਠੇ ਕਾਂ ਵੱਲ ਵਗਾਹ ਮਾਰੀ। ਕਾਂ ਉੱਡ ਗਿਆ। ਕਾਂ ਸੱਚੀਮੁੱਚੀ ਡਰ ਗਿਆ ਸੀ।
"ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਕੋਈ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੋਵਾਂ। ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਮਨੂ ਤੇ ਨਵੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਿ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਘੇਸ ਮਾਰ ਲਈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਿਵਾਏ ਮੇਰੇ ਕਿ ਇਸ ਵਕਤ ਮੈਂ ਜਾਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਮਾਂ-ਪੁੱਤ ਕੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਚਾਨਕ ਮੈਨੂੰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਟੂਪੈਕ ਚੇਤੇ ਆਇਆ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਇਸ ਵਕਤ ਨਰਾਜ਼ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਵਿਚ ਜਾਨ ਪਾਈ ਸੀ। ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਡਰਨੇ ਦੀਆਂ ਨਾ ਰਹਿਕੇ ਮੇਰੀਆਂ ਬਣ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਮੈਂ ਆਪਣੀਆ ਬਾਹਵਾਂ ਵਿਚ ਵਗ ਰਹੇ ਖ਼ੂਨ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਸ਼ੰਕੇ ਨਵਿਰਤ ਹੋਣ। ਅਕਸਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਡਰਨੇ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰਹਿਣਾ ਹੈ, ਉਹ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸੋਚਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਨਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੌਮ,ਮੈਂ ਡੈਡ ਨੂੰ ਜਗਾਵਾਂ?"
ਨਹੀਂ, ਬੇਟੇ ਅਜੇ ਸੁੱਤੇ ਰਹਿੰਣ ਦੇ। ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਜਾਗੋ-ਮੀਟੀ ਵਿਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਚੱਲ ਆਪਾਂ ਗਰੌਸਰੀ ਲੈ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ।"
"ਪਰ ਮੌਮ ਤੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪਤਾ ਕਿ ਰਾਤ ਡੈਡ ਜਾਗੋ-ਮੀਟੀ ਵਿਚ ਰਹੇ ਹਨ?"
ਇਹ ਸੁਆਲ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਵੀ ਸੀ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਹੋਰ ਕੁੰਗੜਦਾ, ਨਵੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਪਾਸਿਆਂ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ ਕੰਬਲ ਥੱਲਿਉਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਥੱਲਿਉਂ ਜੁਆਬ ਆਪ ਹੀ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਕੰਬਲ ਦਾ ਨਿੱਘ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਖਿਲਾਰਿਆ।
ਮੈਨੂੰ ਠੰਡ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਕੁੰਗੜਿਆ ਪਿਆ ਸਾਂ। ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਹਿੱਕ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਛੋਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਸਨ ਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵੀ ਠੰਡ ਮੰਨਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਦੇ ਆਹਰ ਵਿਚ ਸਨ। ਮਨੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੈੱਡ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਕੰਬਲ ਚੁੱਕਿਆ ਤੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਨਿੱਘ ਨੇ ਆ ਘੇਰਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਨਿਸ਼ਚਿੰਤ ਹੋਕੇ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਲਈਆਂ।
"ਮੌਮ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਦਾ ਜੁਆਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ।"
ਮਨੂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਨਵੀ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਰਹਿੰਣ ਲਈ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੀ ਨੂੰ ਪਰਦੇ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਆਹਿਸਤਾ ਜਿਹੇ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਥੱਲੇ ਉੱਤਰ ਗਏ। ਪੌੜੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਉੱਤਰ ਰਿਹਾ ਸੱਨਾਟਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਪਾਸਾ ਪਰਤਿਆ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਨੀਂਦ ਆ ਰਹੀ ਸੀ।
ਦਸ ਵਜੇ ਮੇਰੀ ਜਾਗ ਪੂਰੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਪੂਰੇ ਹੋਸ਼ ਵਿਚ ਸਾਂ। ਹਰ ਗੱਲ ਸਮਝ ਸਕਦਾ ਸਾਂ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਸੱਜੇ ਖੱਬੇ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਵਾਸ਼-ਰੂਮ ਗਿਆ ਪਰ ਉਹ ਅਹਿਸਾਸ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੁਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸ਼ਕਲ ਕਦੇ ਟੂਪੈਕ ਵਰਗੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਪ੍ਰੀਤੋ ਵਰਗੀ। ਟੂਪੈਕ ਤੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਉਦੋਂ ਦਾ ਹੀ ਘੁੱਟਿਆ ਵੱਟਿਆ ਲਗਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਦਾ ਮੈ ਘੇਸ ਵੱਟ ਕੇ ਮਾਂ-ਪੁੱਤ ਦੀ ਵਾਰਤਾ ਸੁਣਨ ਦੀ ਤਮੰਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪਰ ਇਹ ਪ੍ਰੀਤੋ ਅੱਜ ਕਿਉਂ ਤੁਰੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੀ ਲੈਣ ਦੇਣ। ਗੁੰਨਵਟਾ ਜਿਹੀ ਬਣੀ ਨਾ ਕੁਝ ਬੋਲਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਹੱਸਦੀ ਹੈ ਨਾ ਰੋਂਦੀ ਹੈ। ਪੱਥਰ ਦਾ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮੈਂ ਪੱਥਰ ਨੂੰ ਰੂਮ ਵਿਚ ਹੀ ਛੱਡ ਕੇ ਥੱਲੇ ਕਿਚਨ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਹੈਂ ਇਹ ਕੀ! ਪ੍ਰੀਤੋ ਉੱਥੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹੁੰਚੀ ਪਈ ਸੀ।
ਸਿਖਰ ਦੁਪਿਹਰੇ ਜਦੋਂ ਕਾਂ-ਅੱਖ ਨਿਕਲਦੀ ਸੀ ਉਦੋਂ ਪ੍ਰੀਤੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਉਂਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਠੰਡਾ ਪਾਣੀ ਪਿਆਉਂਦੀ ਤੇ ਮੇਰੀ ਉਂਗਲ਼ ਫੜ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਛਾਵੇਂ ਲੈ ਜਾਂਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਕਹਿੰਦੀ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਨੂੰ ਥੱਲੇ ਕਰ ਲੈ। ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਟ ਵੀ ਲੈਂਦੀ। ਆਪਣਾ ਸਵਰਗ ਚੁੱਕੀ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਮੱਤਾਂ ਦਿੰਦੀ ਤੇ ਕਹਿੰਦੀ ਚੱਲ ਨਵੇਂ ਰਾਹਵਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰੀਏ।ਪਰ ਮੈਂ ਉਹਦੇ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਦੂਰੋਂ ਹੀ ਉਸਦਾ ਬਲਦਾ ਸਿਵਾ ਵੇਖ ਕੇ ਅੱਥਰੂ ਵਹਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਆਕੜੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਦੇ ਪੰਜਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੀਤੋ ਨਾਲ ਗਹਿਗੱਚ ਜੁੜੇ ਆਪਣੇ ਅੱਥਰੂ ਨਹੀਂ ਪੂੰਝੇ। ਟੂਪੈਕ ਜੇ ਉਦੋਂ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਨੂੰ ਇਤਨਾ ਰੋਣਾ ਨਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ। ਹੁਣ ਵੀ ਮੈਂ ਕਿਹੜਾ ਇਹਦੇ ਆਖੇ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਈਂ, ਨਵੀ ਦੇ ਟੂਪੈਕ।
*****
ਸਮਾਪਤ